در این نوشته تلاش میکنیم که با مفهوم و طبقه بندی حسابداری صنعتی آشنا شویم و در ضمن به تعریف هزینه ها و گروه بندی مختلف آن نیز بپردازیم .
حسابداری صنعتی چیست ؟
حسابداری صنعتی یکی از شاخه های علم حسابداری است که در حقیقت مسئول محاسبه ی بهای تمام شده محصولات است .به عنوان مثال از کاربرد هایی که حسابداری صنعتی میتواند داشته باشد ارزیابی ساخت کالاها برای تقلیل هزینه ها ، چک کردن موجودی و قیمت گذاری صحیح محصولات است .در بخش شرکت های تولیدی و توسعه ی آنها ، برآورد و پیش بینی هزینه های تمام شده ی تولید از جمله اساسی ترین کارها می باشد.
شرکت ها باید ، کنترل مستمر از هزینه های مواد اولیه را داشته باشند تا این امکان بوجود بیاید که قیمت های منطقی ای را برای محصولات خود مشخص کنند و همچنین با محاسبه بهای تمام شده مواد اولیه ، در راستای تولید تصمیم های خردمندانه و بهتری بگیرند .
حسابداری صنعتی یکی از انواع حسابداری است که از طرفی بسیار جذاب است و از طرف دیگر یکی از دشوار ترین مباحث حسابداری است .حسابداری بهای تمام شده یا صنعتی یکی از زیر شاخه های حسابداری مدیریت است که به ساماندهی بودجه ، هزینه های واقعی و استاندارد عملیات ، هزینه مراحل تولید ، تجزیه انحرافات و تعیین سود آوری یا مصرف وجوه اجتماعی می پردازد .
برای دستیابی به این تارگت ها ، حساب ها ثبت ، طبقه بندی ،تجزیه و تحلیل و طبقه بندی می شوند. تا بتوان ارتباط مابین هزینه ها با خدمات ، مراحل تولید و توزیع کالا را تعیین کرد . این نوع حسابداری با توجه به اسمش آشکار است که در زمینه های صنعت و موسسات تولیدی کاربرد دارد و در همین راستا است که فوق العاده مورد توجه مدیران می باشد .
مدیریت کارخانه ها یا موسسات تولیدی بخاطر مدل فعالیت و نوع فروش محصولات نیازمند اطلاعات حساس و فوق العاده دقیق بهای تمام شده تولید هستند . و به این دلیل که در این موسسات محصول تولیدی از برآیند هزینه های تبدیل که شامل دستمزد نیروی کار مستقیم و هزینه های سربار است تولید می شود باید به مواد تشکیل دهنده ی بهای تمام شده حداکثر توجه را کرد.
از سمتی مدیریت در کوشش است تا با بکارگیری روش های مختلف و در صورت نیاز بهره گیری از حساب های کنترلی در کوتاه ترین زمان ممکن اطلاعات بهای تمام شده محصولات را در بدست بیاورد .قطعا این موضوع یکی از وظایف اصلی حسابداران است که با بهره گیری از مسیر های متفاوت این کار را انجام میدهند .
شش مدل از روش های هزینه یابی حسابداری صنعتی در زیر آمده است که به صورت خلاصه توضیحی از آنها نیز ذکر شده است .
هزینه یابی جذبی :
در این حالت تمام هزینه های تولید مانند دستمزد مستقیم ، مواد مستقیم ،سربار متغیر ساخت ، سربار ثابت ساخت در جریان تولید محاسبه می گردد .
هزینه یابی متغیر(مستقیم ) :
در این حالت تنها بخشی از هزینه های ساخت محصولات محاسبه می گردد که با تغییر در حجم تولید تغییر خواهند کرد . در این روش یکی از هزینه های متغیر تولیدی ، دستمزد مستقیم سربار ساخت است . این هزینه در حساب کالای در حال تولید و در بهای تمام شده موجودی آخر دوره (صورت حساب سود و زیان) محاسبه می گردد.
هزینه یابی تخمینی (برآوردی) :
این نوع هزینه معمولا در دو حالت محاسبه میگردد
1. برای قرار داد یا تصمیم گیری های به خصوص انجام می شود .
2. برای مخارج ایجاد شده بعد از فروش .
هزینه یابی سفارش کار :
این نوع هزینه یابی در پروسه تولید از ابتدا تا خاتمه ی عملیات تولیدی با استفاده از مجموعه ای از متدها و قاعده ها برای تشخیص ، جمع آوری ، ثبت و تخصیص هزینه های تولید و جداسازی سفارش ها انجام میگیرد . در این حالت هزینه های تولید هر یک از سفارش ها به شکل مجزا از سایر سفارش ها محاسبه می گردد . که کارت ساعت کار ، برگ درخواست مواد از انبار ، برگ ساعت کارکرد کارگران و برگ سفارش از جمله مدارک و اسناد محاسبه حساب در این روش هستند .
هزینه یابی مراحل تولید (مرحله ای) :
موسساتی از روش هزینه یابی مراحل تولید استفاده می کنند که تولیدات آنها به شکل انبوه و یکسان تولید می شود و برای کامل شدن از چندین مرحله عبور می کنند که مثال اینگونه موسسات می تواند کارخانجات نساجی ،مواد شیمیایی ، تولید کفش ، صنایع نفت و گزینه های مشابه باشد .
هزینه یابی استاندارد :
هزینه یابی استاندارد پاسخ متداول کاربرد کنترل بودجه ای می باشد . در کنترل بودجه ای حاصل واقعی کار یک سازمان با هدف برنامه ریزی شده قیاس می شود . در صورتی که در هزینه یابی استاندارد حاصل واقعی فروش و تولید یک محصول را با نتایج برنامه ریزی شده ی آن قیاس میکنند . که در این روش ابتدا قیمت تمام شده پیش بینی می شود و بعد با نتیجه واقعی آن قیاس می شود و علت های این تفاوت در این دو فاکتور را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهند .
به دلیل نوع فعالیت و همچنین شکل فروش محصولات در کارخانجات و موسسات تولیدی مدیریت به میزان دقیق بهای تمام شده تولیدات نیاز دارد .
عدم دانستن اطلاعات بهای تمام شده ی محصولات تولیدی توسط مدیران مشکلاتی را برای آنها بوجود می آورد و ممکن است باعث توقف یا وقفه در خط تولید بشود . شایان ذکر است که بهای تمام شده می تواند شامل هزینه هایی که بصورت غیرمستقیم یا مستقیم در تولید و ساخت محصول نقش دارند باشد . در امتداد این مقاله به مدل های مختلف هزینه ها و گروه بندی آنها طبق ارتباطشان با تولید کالا ، میزان تولید و الزام تهیه گزارش ها در موسسات تولیدی آشنا می شویم .
ارزش بالای حسابداری صنعتی :
تفکیک درآمد و مخارج و احتساب سود و زیان متاثر از آن از اصلی ترین مقصود های حسابداری صنعتی است که برای کم کردن هزینه ها به تجزیه ی بخش های یک کالا می پردازد تا بتواند مخارج دقیق هر بخش از تولید را معین کند .به این شکل ، در حالتی که کالا به فرایند تولید وارد نشده ، محاسبه مقایسه روند فعالیت ،آنالیز تحلیلی خط تولید و تمام محاسبات حسابداری دیگر آن قابل انجام است . در آخر امکان گزارش گیری سود و زیان را برای هر کالا به صورت مجزا فراهم می آورد که بر راهبرد تولید ، شیوه برنامه ریزی و سیاست گذاری سازمان تاثیر می گذارد .
حسابداری در وجود خود مهارت و علمی برای نظم و ساماندهی ارقام ، اعداد و اطلاعاتی است ، که در پس خود روشنگر یک وجه نقد یا ارزش فیزیکی می باشد . به معنا دیگر ، برای این از حسابداری بهره می بریم تا بتوانیم اطلاعاتی از ، میزان دارایی هایی که به اشکال مختلف هستند ، میزان سود و زیان در دوره های مشخص ، میزان و نوع بدهکاری به افراد و طلبکاری از آنها و اطلاعات کاربردی فراوان دیگر بدانیم که در صورت عدم وجود هر یک امکان دارد ما متحمل ضرر های مالی گوناگون بشویم .
در حسابداری صنعتی هزینه ها را چگونه طبقه بندی میکنند ؟
هزینه هایی مثل دستمزد مستقیم ، مواد مستقیم و سربار در حسابداری صنعتی وجود دارد که در در حسابداری مالی به کار گرفته نمی شوند .برای فهم بهتر مبحث حسابداری صنعتی باید با شیوه های متفاوت طبقه بندی هزینه ها آشنا شوید .
در حسابداری صنعتی هزینه ها بر طبق اصول متفاوتی طبقه بندی می شوند که مهمترین آنها به شرح زیر است .
1. دسته بندی هزینه ها بشکل طبیعی
2. دسته بندی هزینه ها بر طبق ارتباط آنها با تولید کالا
3. دسته بندی هزینه ها بر طبق ارتباط با تعداد و حجم تولید
1. دسته بندی هزینه ساخت محصولات بشکل طبیعی
در این شکل از دسته بندی محصولات هزینه ها به دو دسته ی هزینه های تجاری و هزینه های تولید (ساخت) تقسیم می شوند .
هزینه های تجاری :
به هزینه های بخش هایی مانند بخش اداری ، بخش توزیع ، بخش فروش و سایر بخش ها که غیر تولیدی هستند اطلاق می شود که به آنها هزینه های عملیاتی نیز گفته میشود
هزینه های ساخت :
هزینه هایی که برای تولید و ساخت یک کالا استفاده می شوند مثل هزینه های دستمزد کارگران ، مواد اولیه ، سربار ساخت (به هزینه هایی که به شکل غیر مستقیم در تولید نقش دارند را سربار ساخت یا تولید می نامند) هزینه های ساخت گفته می شوند .
2. دسته بندی هزینه ساخت محصولات بر اساس ارتباط مستقیم و غیر مستقیم با تولید :
هزینه ها در حسابداری صنعتی طبق نوع ارتباط با تولید به 2 دسته ی هزینه های غیرمستقیم و مستقیم تقسیم می شوند .در مقوله دسته بندی هزینه ها طبق ارتباط آنها با مقدار تولید ، اضافه بر مواد اولیه که در ساخت محصول استفاده می شوند هزینه هایی که برای تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی صورت میگیرد نیز مهم است .به همین منظور می توان هزینه ها را به دو دسته ی غیر مستقیم و مستقیم تقسیم کرد .
دسته ی هزینه های مستقیم :
به گروهی از هزینه ها که در ارتباط با بخشی از مراحل تولید کالا هستند یا مستقیما با تولید ارتباط دارند را ، هزینه مستقیم می نامند . معروف ترین مورد از این نوع هزینه ها در دسته بندی هزینه های مستقیم ، مواد خام استفاده شده در تولید و دستمزد مستقیم افراد در ارتباط با تولید است . که این نوع هزینه ها خود به سه دسته ی دیگر زیر تقسیم می شوند .
• دسته ی مواد مستقیم :
به مواد مصرفی ای مانند گچ ، آهن ، آجر و… که بصورت مستقیم در تولید مصرف می شوند جزء دسته ی مواد مستقیم دسته بندی می شوند .
• دسته ی دستمزد یا کار مستقیم :
در هر واحد تولیدی نیرو های انسانی از جمله مواردی است که بکار گرفته می شوند. که می توان بنا ، نقاش و کارگران ساختمانی را که در ساخت ساختمان ها نقش مهمی را ایفا می کنند مثال زد . هزینه ای که بابت دستمزد این افراد پرداخت می شود بعنوان هزینه های مستقیم محاسبه می شود .
• سایر هزینه های مستقیم :
در بعضی از موارد هزینه هایی علاوه بر دو گروه بالا در واحد های تولیدی وجود دارد . که جزء هزینه های مستقیم دسته بندی می شوند . برای نمونه ماشین آلاتی که در تولید پسته برای جداسازی پوست پسته بکار می روند را می توان جزء گروه هزینه های مستقیم محاسبه کرد .
دسته ی هزینه های غیر مستقیم (سربار ساخت):
سربار ساخت یا همان هزینه های غیر مستقیم ، هزینه های اندکی هستند که در ارتباط غیر مستقیم با تولید می باشند و نقش اصلی در پروسه تولید ندارند ولی در روند ساخت محصول تاثیر گذار و لازمه ی تولید می باشند.
اینگونه هزینه ها را به راحتی نمی توان به سفارش مشخصی از کالا یا بخشی از ساخت ارتباط داد . برای مثال اینگونه هزینه میتوان هزینه روغن مصرفی دستگاه ، سوخت و موارد مشابه دیگر و یا دستمزد و حقوق هایی که به افرادی چون سر کارگران در جهت تولید به صورت غیر مستقیم پرداخت می شود و یا هزینه ی استهلاک بنا که نمی شود آن را به یک تولید خاص مرتبط دانست و همچنین موارد مصرفی دیگری که در جهت تولید به شکل غیر مستقیم به مصرف میرسند مثل چسب در ساخت منسوجات را ذکر کرد .
همانطور که ذکر شد اینگونه از هزینه ها ضروری است اما به علت اندک بودن یا غیر الزامی بودن برای یک محصول آنها را جزء هزینه های غیر مستقیم گروه بندی می کنند که به اینگونه هزینه ها «سربار تولید» و «هزینه سربار» نیز گفته می شود که خود به گروه های زیر دسته بندی می شوند .
• دسته ی موارد غیر مستقیم :
شامل هزینه هایی چون مواد شوینده برای نظافت واحد تولیدی و یا کارگاه است که در ساخت محصول استفاده نمی شوند . اما از آنها نمی توان چشم پوشی کرد و می بایست جزئی از هزینه های تولید محسوب شود .
• دسته ی دستمزد غیر مستقیم :
هزینه هایی از جمله هزینه بیمه کارگران که شامل 23 درصد حق کارفرما از حقوق پرداختی مشمول بیمه که در سیستم حقوق و دستمزد سپیدار قابل محاسبه است و میتوان آن را در گزارشات تجمعی ملاحظه کرد مثال زد که محاسبه آن نیز در بحث حسابداری تولیدی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .
• دسته ی سایر هزینه های غیر مستقیم :
سایر هزینه ها مانند نگهداری و سرویس دوره ای تجهیزات واحد های تولیدی که بشکل غیر مستقیم در ساخت محصولات نقش دارند جزء این دسته محسوب می شوند .
3. دسته بندی هزینه های ساخت محصولات با در نظر گرفتن حجم تولید :
با توجه به این موضوع که شرایط اقتصادی در بازار همیشه ثابت نیست ، همواره مدیران مجموعه های تولیدی در پی آن هستند که در بازه زمانی مشخص و یا آغاز دوره مالی جدید با ملاحظه شرایط بازار و در نظر گرفتن حجم مصرف و تولید شده آن کالا ، تغییرات مورد نیاز را در رابطه با هزینه های تولید خود انجام دهند .که اینگونه محاسبه هزینه ها خود شامل سه دسته که در ذیل به توضیح آن می پردازیم تقسیم بندی می شوند .
دسته ی هزینه های ثابت :
در حسابداری تولیدی همیشه هزینه هایی ، مانند هزینه ی مربوط به اجاره ی مجموعه تولیدی و موارد مشابه که به میزان محصول تولید شده ارتباط مستقیم ندارد محاسبه می گردد ، اینگونه هزینه ها ، هزینه های ثابت نامیده می شود .
دسته ی هزینه های متغیر :
به بخشی از هزینه ها که مستقیما با ساخت کالا ها مرتبط است و در زمان افزایش حجم ساخت محصول ، هزینه ها افزایش و در زمان کاهش حجم ساخت محصول هزینه ها کاهش می یابد مثل مواد مصرفی در تولید ، جزء هزینه های متغیر محسوب می شوند.و این گروه از هزینه ها همیشه وابسته به میزان تولید و متغیر هستند .در ضمن به این نکته توجه کنید که هزینه های ثابت خود به 3 گروه تقسیم می شوند .
• گروه هزینه های ثابت بهره برداری
• گروه هزینه های ثابت ظرفیت کارخانه
• گروه هزینه های ثابت برنامه ای
دسته ی هزینه های نیمه متغیر :
هزینه هایی در مجموعه های تولیدی وجود دارند که هم میتوانند ثابت و هم متغیر باشند مانند حقوق بعضی از کارکنان که دارای دستمزد پایه و متغیر است که بخش متغیر آن وابسته به میزان فروش کالا های تولیدی می باشد که اینگونه هزینه ها شامل بخش ثابت و متغیر هستند. بعنوان مثال دیگر هزینه برق مصرفی مجموعه های تولیدی است که برق مصرفی برای روشنایی معمولا ثابت و برق مصرفی دستگاه های تولیدی با توجه به میزان تولید متغیر می باشد . این شکل از هزینه ها جزء هزینه های نیمه متغیر هستند .
مرکز هزینه در حسابداری به چه معناست و در بردارنده چه بخش هایی است ؟
این را متصور شوید که حسابدار مجموعه تولیدی شما بخواهد قسمت هایی را در مجموعه شناسایی کند که دارای بار مالی است . برای این منظور می بایست تمام حساب های قسمت های مختلف مجموعه را وارد برنامه حسابداری بکند تا بتواند آنها را بررسی کند . به اینگونه قسمت ها مرکز هزینه گفته می شود . به بیان دیگر به قسمت های مختلف یک سازمان که در آن هزینه صورت می گیرد ، مرکز هزینه گفته می شود . هر عملکرد یا بخشی از سازمان میتواند یک مرکز هزینه باشد .
مرکز هزینه در واحد های تولیدی می تواند یک قسمت از آن ، یک سطح خاص از فرآیند تولید یا تمام کارخانه باشد. و در کسب و کار های خدماتی میتواند تعدادی از نمایندگی ها یا یک فروشگاه خاص باشد .
به شکل معمول مرکز هزینه ها همان مراکز تولید می باشد . که میتوانند بصورت جداگانه شامل زیر مجموعه های دیگرباشند و شامل مراکز هزینه دیگر شوند . به عنوان مثال قسمت یا وهله ای از فرایند تولید و حتی ماشین های خاصی که در یک قسمت از پروسه تولید هستند می توانند هر کدام به عنوان یک مرکز هزینه جداگانه شناسایی شوند.
حسابدار زمانی میتواند کنترل دقیق و بیشتری بر روی هزینه های واحد اقتصادی داشته باشد که بوسیله یک برنامه حسابداری جامعی مراکز هزینه بیشتری تعریف شده باشد. در نرم افزار حسابداری سپیدار میتوان مرکز هزینه ها را بصورت جداگانه محاسبه و بررسی کرد. نرم افزار حسابداری در دوره های ماهانه، فصلی، نیم سال و سالانه میتواند گزارشهای کاملی از هزینه های صورت گرفته را در زمینه های سرمایه گذاری شده و خرج شده ارائه دهد و آنها را مدیریت کند . اینگونه اطلاعات در برنامه حسابداری شرکتی ثبت شده و به حسابدار کمک می شود تا بتواند :
• در تصمیم گیری ها بهتر عمل کند.
• هزینه ها را بهتر و راحت تر مدیریت کند.
• برای آینده برنامه ریزی کند.
اطلاعات مربوط به مراکز هزینه از کجا دریافت می شوند؟
منابعی که برای تحلیل هزینه ها استفاده می شوند شامل موارد زیر است :
• برنامه زمانبندی پرداخت حقوق نیرو های کار
• قبض و رسید های نقدی هزینه های جاری
• صورتحساب خرید های دوره قبل و سفارشات خرید های آینده برای مواد اولیه و مصارف جاری
در دیاگرام مرکز هزینه زیر مبلغ هایی که باعث صرف هزینه میشوند بررسی و تجزیه تحلیل شده اند.
برای اینکه مدیر مالی بتواند سرمایه را کنترل کند باید مراکز هزینه شامل چه خصوصیاتی باشد؟ و اصولا چه فاکتور هایی مورد نیاز است تا بتوان قسمتی از یک واحد اقتصادی را مرکز هزینه نامید؟
مراکز هزینه واحد های اقتصادی در 3 دسته ی واحد های تولیدی ، خدماتی و اداری گروه بندی میشوند .
1. واحد های تولیدی :
به واحد هایی اطلاق می شود که در تولید ، ساخت محصول و خدمات نقش مستقیم دارند و کل کارهای خدماتی و تولیدی در آن بخش صورت میگیرد.
2. واحد های خدماتی :
به بخشی که به طور مستقیم در تولید نقشی ندارد و در اصل جزء مراکز پشتیبان و خدمت رسان هستند اطلاق می شود. که به بخش های دیگر از جمله تولیدی و غیر تولیدی خدمات ارائه می دهند.
3. واحد های اداری :
واحدی که موظف به پیگیری به امور ستادی و مدیریتی در مجموعه اقتصادی است و جزء تشکیلات یک کسب و کار هستند را واحد های اداری اطلاق میکنند.
در یک نگاه مرکز هزینه را می توان یک مخزن تعریف کرد که تمام هزینه های انجام شده به سوی آن سرازیر می شود و برای دستیابی به یک برنامه جامع حسابداری ، حسابدار می بایست تمام جوانب آن را بررسی کند .
عوامل و عناصر در حسابداری صنعتی :
ساز و کار اصلی در بحث بهای تمام شده به طور کلی به 3 دسته ی مواد اولیه ، دستمزد و سربار تقسیم میشود .
زیر مجموعه های مواد اولیه چیست؟
مواد اولیه ستون اصلی ساخت و تولید محصول و کالا به حساب می آید که به دو گروه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود .
• مواد مستقیم : به قسمت جدایی ناپذیر مواد اولیه گفته می شود که به شکل مستقیم در تولید نقش دارند مانند آرد در تولید نان .
• مواد غیر مستقیم : به قسمتی از مواد اولیه میگویند که ضروری است اما به علت مصرف بسیار کم در ساخت محصول نمی توان جزء مواد اولیه مستقیم دسته بندی کرد. مانند میخ های استفاده شده در ساخت کمد های چوبی .
معنی دستمزد چیست و به چند دسته تقسیم می شود ؟
حق الزحمه و حقوقی که به کارگران در پروسه ساخت وتولید برای تبدیل مواد اولیه به محصول پرداخت می شود، به اسم دستمزد تولید شناخته می شود . که به دو گروه دستمزد مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشود .
• دستمزد مستقیم : به مبلغ حقوقی که برای تبدیل مواد اولیه به محصول به کارگران پرداخت می شود، دستمزد مستقیم گفته میشود
• دستمزد غیر مستقیم : به مبلغ حقوق پرداختی گفته می شود که به شکل غیر مستقیم در تولید نقش داشتند مانند سر کارگران کارخانه ، حقوق نگهبانان و موارد مشابه .
معنی سربار ساخت (سایر هزینه ها)چیست؟
تمام هزینه های فرایند تولید که تنها به شکل غیر مستقیم در ساخت و تولید محصول نقش دارند به نام سربار ساخت شناخته می شوند.میتوان مواردی مانند دستمزد غیر مستقیم ، مواد مصرفی غیر مستقیم تولید ، هزینه تعمیرات ، استهلاک ، بیمه و گزینه های مشابه را مثال زد .
معنی ضایعات در تولید چیست ؟
در طول فرایند تولید مواردی مانند آب رفتگی ، شکستگی ، صدمه دیدن ، تبخیر شدن و دیگر موارد مشابه می تواند رخ دهد .که سبب از بین رفتن میزانی از کالای تولید شده در خط تولید می شود را ضایعات می گویند .که به شکل کلی به دو بخش ضایعات عادی و غیر عادی تقسیم می شود .
تفاوت ضایعات غیر عادی و عادی چیست ؟
ضایعات غیر عادی :در زمانی که ضایعات بدلیل عدم داشتن مهارت کافی توسط کارگران و یا به دلیل اتفاقات غیر متداول رخ دهد جزء ضایعات غیر عادی طبقه بندی می شوند.به این نکته توجه کنید که ضایعات غیر عادی را در حسابی با همین نام شناسایی و ثبت کنید و در انتها به سود و زیان انتقال دهید .
ضایعات عادی : ضایعاتی که در فرایند تولید رخ می دهد و جلوگیری از آن غیر ممکن است و به ماهیت تولید محصول مربوط می شود را ضایعات عادی می گویند .این شکل از ضایعات یک هزینه جداگانه محاسبه نمی شود و به شکل جداگانه نیز ثبت نمی شود بلکه این نوع از ضایعات روی محصولاتی نهایی ساخته شده سهم بندی و سرشکن می شوند .
البته مبحث تسهیم در بخش ضایعات عادی کالا های تولید شده ی سالم وسیع است و به همین اندازه در این بخش اکتفا می کنیم .
دلیل اهمیت تهیه گزارش در بخش های تولیدی چیست ؟
یکی از اساسی ترین وظایف در واحد های تولیدی تهیه گزارشات هستند. که باید در پایان هر ماه صورت گیرند که توسط مدیران مالی یا حسابداران طبق اصول حسابداری به شکل برون سازمانی و درون سازمانی تهیه می شود و در دسترس مدیران قرار می گیرد.
از طریق این گزارشات مدیران میتوانند برای رسیدن به نقاط ضعف و قوت سازمان تحلیل های منطقی انجام دهند و در برنامه های آینده سازمان برای کسب سود بیشتر از آنها استفاده کنند.
مدل های مختلف گزارش؟
پیشتر ذکر شد که گزارشات به دو صورت درون سازمانی و برون سازمانی انجام می شود که در ادامه به توضیح این دو شکل از گزارش می پردازیم.
گزارشات درون سازمانی :
بعنوان مثال : گزارش مصرف مواد، موجودی، مواد اولیه انبار، خرید و بهای تمام شده از این دست گزارشات است . که دو مورد از آنها را در ذیل توضیح داده ایم .
گزارش مصرف مواد : به بخشی از گزارشات که مربوط به هزینه هایی مثل دستمزد مستقیم ، سربار ساخت و مواد مستقیم که از اجزای اصلی تولید کالا است و تهیه می شود تا به مدیران ارائه می شود از اهمیت زیادی برخوردار است توجه به این موضوع داشته باشید که در این گزارش علاوه بر میزان مصرف مواد ، مبلغ آن نیز حائز اهمیت می باشد .
گزارش بهای تمام شده برای کالا های ساخته شده : گزارش بهای تمام شده یکی از گزارشات درون سازمانی است که در پایان هر ماه به مدیران این امکان را ارائه می دهد تا بهای تمام شده ی هر ماه را با هم قیاس کنند.
گزارشات برون سازمانی :به گزارشاتی مانند گزارشات دارایی که در آخر هر ماه طبق اصول و استاندارد های پذیرفته شده تهیه و به سازمانهای بیرونی ارائه می شود ، گزارش های برون سازمانی می گویند .که دو مورد از این نوع از گزارشات را در ادامه به توضیح آن می پردازیم .
گزارش بهای تمام شده ی کالای فروش رفته: این شکل از گزارش ها در تولیدی ها و موسسات بازرگانی در انتهای دوره مالی تهیه می شود . که در واحد های بازرگانی کالا بدون تغییر به فروش میرسد اما در مجموعه های تولیدی با تغییر شکل مواد اولیه کالای نهایی برای فروش شکل میگیرد که به همین خاطر در واحد های تولیدی گزارش بهای تمام شده ، گزارش بهای تمام شده ی کالای فروش رفته است . شایان ذکر است که مبلغ فروش کالا با بهای تمام شده کالای فروش رفته متفاوت است و با در نظر گرفتن بهای انبارداری (لایفو،فایفو و میانگین موزون)تعیین میشود .که این گزارشات را می توان به راحتی از سیستم انبارداری نرم افزار سپیدار تهیه کرد .
گزارش سود و زیان : گزارش سود و زیان از دیگر گزارشات برون سازمانی است که در انتهای سال مالی تهیه می شود . با این حال مدیران در مجموعه ها این گزارش را بصورت ماهیانه چک کرده و با قیاس سود و زیان و مقایسه آن با ماه های گذشته می توانند تصمیم های مناسب تری برای ماه های آتی بگیرند .به این شکل که اگر مبلغ خالص فروش بیشتر از بهای تمام شده کالای فروخته شده باشد سازمان سود بدست می آورد . که طبق این گزارشات مدیران برای سود و تولید بیشتر مجموعه و جلوگیری از زیان آن برنامه ریزی می کنند .
نتیجه گیری :
در این نوشته تلاش شد تا اهمیت حسابداری صنعتی برای زنده ماندن واحد های تولیدی و تصمیم گیری های بهتر مدیران نمایان شود. که بوسیله محاسبه ی بهای تمام شده کالا ها در واحد های تولیدی این امکان بوجود می آید که برنامه ریزی دقیق تری توسط مدیران این مجموعه ها رخ دهد. که بصورت مستقیم و غیر مستقیم بر روی کالای تولید شده تاثیر گذار خواهد بود و می توان هزینه ها را با در نظر گرفتن تولید و حجم آن مورد بررسی قرار داد.
در همین راستا مدیران به وسیله ی گزارشات دریافت شده از حسابداران نقاط نقص و قوت مجموعه خود را پیدا کرده و به اصلاح و افزایش سطح کیفیت و کمیت آنها که در نهایت منجر به افزایش سود و زیان سازمان می شود اقدام می کنند .
